Ciąża i praca? To nie musi się wykluczać!

Chcesz poznać prawa i obowiązki przysługujące Ci podczas ciąży z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę? Nie wiesz, jak przekazać swojemu pracodawcy dobrą nowinę? Czytaj dalej i dowiedz się więcej.

Ciąża to wyjątkowy moment w życiu każdej kobiety. Przyszła mama powinna w szczególności zadbać o swoje zdrowie zarówno psychiczne jak i fizyczne. Co jednak, gdy stres związany z pracą uniemożliwia nam spokojne celebrowanie tego okresu? Badania przeprowadzone przez portal praca.pl pokazują, że aż 49 proc. badanych kobiet odkłada w czasie decyzję o macierzyństwie, ponieważ odczuwa strach przed utratą pracy.

Droga Zołzo, pamiętaj¸ że poprzez umowę o pracę świadczysz usługę swojemu pracodawcy. Umowa o pracę to nie cyrograf ani niewolnicza praca na plantacji trzciny cukrowej. Twój szef nie ma prawa zapytać cię podczas rozmowy kwalifikacyjnej, czy lub kiedy planujesz potomstwo.  Nie jesteś również zobligowana do tego, aby poinformować przełożonego, że planujesz zajść w ciążę. Wszystkie tego typu zachowania wiążą się z dyskryminacją pracownika, za które pracodawca może ponieść konsekwencje karne.  

Jestem w ciąży! Kiedy najlepiej poinformować pracodawcę?

Prawo pracy nie określa terminu, w którym mamy obowiązek poinformować naszego pracodawcę o ciąży. Należy jednak pamiętać, żeby zrobić to jak najszybciej, ponieważ od tego momentu przysługują nam wszystkie uprawnienia związane ze stanem, w jakim się znajdujemy. Ciąża powinna zostać stwierdzona przez lekarza na odpowiednim formularzu, który następnie należy przedłożyć w dziale kadr.

Jestem w ciąży! Czy stracę pracę?

Prawo pracy w sposób szczególny chroni przyszłe mamy zatrudnione na umowę o pracę. Zgodnie z Kodeksem Pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę na czas nieokreślony w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy:

• pracownica jest zatrudniona na okres próbny, nieprzekraczający jednego miesiąca
• zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy
• pracodawca ogłosi upadłość lub likwidację firmy

W sytuacji, gdy umowa na czas określony lub na okres próbny (przekraczający jeden miesiąc) uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu. Zgodnie z powyższym, jeżeli twój przełożony wypowiedział ci umowę o pracę, w chwili, gdy byłaś w ciąży, ale o tym nie wiedziałaś, lub nie zdążyłaś o tym fakcie poinformować swojego szefa, ma on obowiązek przywrócić cię na stanowisko pracy i przedłużyć umowę do czasu porodu. Jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony, ten okres wydłuża się do momentu powrotu z urlopu macierzyńskiego.

Jestem zatrudniona na zastępstwo/umowę o dzieło/umowę zlecenie, i co teraz?

Droga Zołzo! Pełną ochronę zatrudnienia zyskujesz tylko w momencie zatrudnienia na umowę o pracę. Jeżeli jesteś zatrudniona na zastępstwo, w momencie zajścia w ciąże, twój stosunek pracy wygasa w momencie powrotu do pracy osoby przebywającej na urlopie wychowawczym. Jeżeli jesteś zatrudniona na umowę o dzieło lub umowę zlecenie, nie przysługują ci z tego tytułu żadne uprawnienia przysługujące kobietom zatrudnionym na umowę o pracę. Dlatego warto, w trakcie rozmowy rekrutacyjnej wynegocjować odpowiednie warunki zatrudnienia.

Każda kobieta po urodzeniu dziecka, której nie przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego, może ubiegać się o świadczenie rodzicielskie (kosiniakowe). Stanowi ono pomoc materialną dla rodziców bezrobotnych, studentów lub zatrudnionych na umowę o dzieło/umowę zlecenie. Kosiniakowe przysługuje niezależnie od dochodu i wynosi 1 000 zł miesięcznie netto. Okres pobierania świadczenia jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie:

• jedno dziecko 52 tygodnie
• bliźnięta przez 65 tygodni
• trojaczki 67 tygodni
• czworaczki 69 tygodni
• pięcioro i więcej dzieci przez 71 tygodni

Jestem w ciąży! Jakie uprawnienia przysługują mi z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę?

Warto znać swoje prawa! Prawo pracy szczegółowo określa wszystkie uprawnienia jakie przysługują nam z tego tytułu. Zgodnie z Kodeksem Pracy:

• kobieta w ciąży nie może wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia
• pracownicy w ciąży nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej
• pracownicy w ciąży nie można bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy
• pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownicy w ciąży zwolnienia od pracy na czas wykonywania badań lekarskich. Pracownicy, za czas nieobecności w pracy z tego tytułu przysługuje prawo do pełnego wynagrodzenia
• praca przy komputerze ciężarnej może trwać do 8 godzin, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy

Dyskryminacja kobiet na rynku pracy w wielu firmach to chleb powszedni. Pracodawcy wykorzystując swoją pozycję, próbują poprzez mobbing i zastraszanie pozbawić przyszłe mamy wielu uprawnień. Warto znać swoje prawa i warto o nie walczyć, zwłaszcza jeżeli stawką jest zdrowie naszego dziecka.

Zadaj nam pytanie

Spotkałaś się z dyskryminacją w swoim miejscu pracy i chcesz podzielić się z nami swoją historią? Potrzebujesz porady prawnej? Napisz do nas! W kolejnych artykułach opowiemy o tym, w jaki sposób wynegocjować odpowiednie warunki zatrudnienia.